Mijn zoon, zo ge dichter wilt worden,
gewen uw pen om te delgen.
Hebt ge zeven woorden geschreven,
gij zult er zes met de ban slaan.
Ida Gerhardt, ‘Dichterspreuken I’ (uit de bundel Het sterreschip)
Het begin: de eerste verzen van Genesis 1
1In het begin schiep God de hemel en de aarde. 2De aarde was woest en doods, duisternis lag over de oervloed, en over het water zweefde Gods geest.
Zo begint de Nieuwste Bijbelvertaling, de NBV21. In de oorspronkelijke versie uit 2004 stond er één woordje meer: ‘De aarde was nog woest en doods’. Ook is er één voegwoord vervangen: De slotzin begint nu met ‘en’. Oorspronkelijk stond er het tegenstellende ‘maar‘.
Is dit belangrijk? Jazeker. Het is een kwestie van brontekstgetrouwheid (het eerste principe van het NBV-vertaalcharter).
nog: In het Hebreeuws staat geen tijdsaanduiding. ‘nog’ is dus een toevoeging. Heeft de doeltaal die toevoeging nodig (= tweede vertaalprincipe van NBV): Antwoord ‘neen’. Dus geschrapt.
en: Het hebreeuwse voegwoord dat gebruikt wordt is meerduidig. Het kan tegenstellend zijn, maar dat hoeft niet. Is hier een tegenstelling verondersteld in de tekst? neen. Dus open laten.
Less is more bij vertalingen.
Elke onnodige toevoeging brengt namelijk een stukje uitleg aan in de tekst. En daar moeten we mee oppassen. Want uitleg in de vertaling, beneemt het zicht op de tekst, of beter: stuurt het spreken van de tekst. Door de toevoeging weg te halen, en de tegenstelling in het midden te laten kan de lezer bijv. ook spontaan op andere gedachten komen bij het lezen. Bijv. de alternatieve vertaling die in de voetnoot genoemd wordt blijft zo mogelijk:
1In het begin schiep God de hemel en de aarde. 2De aarde was woest en doods, duisternis lag over de oervloed, en een geweldige wind joeg over het water…