Een semantische opmerking. Er is een verschil in betekenis tussen Camorra (= term voor de Napolitaanse maffia) en Gomorra(h) (= naam van een stad). Het zijn geen synoniemen hoezeer ze ook gelijkelijk klinken. De verbinding van beide termen is de boodschap van het boek en de TV-serie van Roberto Saviano.
Gomorrah is de naam van een ‘bijbelse’ stad die samen met Sodom symbool staat voor de totaal corrupte en verdorven samenleving. NB stad = polis in het Grieks, en het samenleven en besturen van zo’n stad is dus een kwestie van ‘politiek’, èn desgevallend: ‘politie’). Bij Saviano is de term Gomorra de aanduiding voor het economische en sociale systeem dat in bepaalde wijken van Napels is gegroeid onder invloed van de Camorra. Binnen dat systeem is alles wat in een normale samenleving houvast biedt en een basale menselijke waardigheid garandeert afwezig: Geen opvoeding, opleiding, school. Geen kans om eruit te geraken, laat staan een ‘gelijke-kansen-beleid’. Er zijn geen jobs, geen gewone handelsnijverheid, geen bonafide ondernemers. Kortom: Er is niets. Gomorrah als een socio-politieke term om een samenleving aan te duiden waarbinnen het sociale weefsel totaal kapot is, èn – dus – vervangen door een huiveringwekkend netwerk van afhankelijkheden, gebaseerd op brute macht en chantage.
NB: Saviano eerde met de titel van zijn boek (en dus de TV-reeks) de parochiepriester Giuseppe Diana (Peppino), die in 1994 door de Camorra was vermoord, omdat hij metterdaad en metterwoord had opgeroepen om op te houden “om Gomorrah te zijn”. Een oproep die begrepen moet worden als een moreel appèl aan allen die in Napels wonen om net met het systeem mee te doen, ook al kan dat niet. Vergelijkbaar m.i. met de oproep van Vaçlav Havel onder het communisme: Versuch in der Wahrheit zu leben. De spreuk die Saskia De Coster (column in DeMORGEN) op een muur in Napels geschilderd zag, is een antwoord op dat appèl: Non sono Gomorra.
P.S.: ‘Camorra’ is etymologisch waarschijnlijk een samentrekking van capo-morra, verwijzend naar de baas (‘capo’) van een gokspel (‘morra’ zeer populair, nu verboden), die z’n graantje meepikt van de omzet…