Missa “Zie ginds komt de stoomboot”

In 1995 componeerde Willem Ceuleers (1962 – www.ceuleers.eu) een cantus firmus mis op de melodie van ‘Zie ginds komt de stoomboot’. Dat is niet zo ongehoord of ongepast als u zou kunnen denken. De compositietechniek om een volledige mis te schrijven met gebruikmaking van melodisch materiaal uit de seculiere muziekcultuur was standard procedure in de tijd van de Vlaamse polyfonisten. De mis werd voor het eerst volledig uitgevoerd op het festival van Saintes door het Huelgas-ensemble (tijdens het concert ‘Muziek zonder eeuwen’  – muzikale anachronismen in de muziekgeschiedenis). De opname hieronder = concert in het Felix pakhuis te Antwerpen (Laus Polyphoniae 1997).

For completeness:hier nog de aankondiging van de mis tijdens de uitzending op de radio (‘de Ring van Moebius’ heette het programma):

aankondiging

In de 16de eeuw zouden ze dit noemen: ‘Missa super ‘Zie ginds komt de stoomboot’. Een van de eerste echte sinterklaasversjes (1850, gemaakt door schoolmeester Jan Schenkman. Klik hier voor meer achtergrond met illustraties) . In dit verband: helemaal retro zouden we een Latijnse oertekst moeten veronderstellen. Dan wordt het dus: Missa super ‘Iam navis adventat’. 

Iam navis adventat ex Hispania,
Ferens Nicolaum: in constrato stat.
Caballum alacer in transtris saltat
Vexillum iam flavum vento fluitat

Servusque exsultat, iam nos appellat:
qui paret, donatur, qui non, poenas dat.
O care Nicolae, ad me perveni,
et clam casam meam ne praetervehi !

en voor de Graecisten: 

Θεᾶσθε τὸ πλοῖον
ἐξ Ἰβηριᾶς.
Φέρει Νικόλαον·
οὐ νὶν ἑώρας;
Φαιδρῶς σκιρτᾷ ἵππος
ἐπὶ τῷ πλοίῳ.
Κινεῖται σημεῖα
πολὺ γ΄ ἀνέμῳ.

Γελᾷ δ΄ὁ οἰκέτης,
ἡμᾶς προσφωνεῖ·
΄Χρηστὸς πράξει καλῶς,
κακὸς ἐκτείσει !΄
Ὦ φίλε Νικόλαε,
μή μου γ΄ ἐπιλαθοῦ,
μὴ σῖγα παρέλαυνε
παρ΄ οἰκίαν μου!

(voor dit en nog meer, zie websit: www.stilus.nl)