Frequently Asked Questions
- Heeft Jezus zelf de kerk gesticht ?
- Hebben de protestanten dezelfde Bijbel als de rooms-katholieken ?
- Waarom bidden protestanten niet tot Maria ?
- Hoeveel sacramenten hebben de protestanten en waarom ?
- Hebben protestanten ook heiligen ?
- In protestantse kerken zijn geen beelden ?
- Waarom hebben jullie geen Jezus aan het kruis (crucifixen) ?
- Is de Protestantse kerk van België (VPKB) nu Luthers of Calvinistisch ?
- Doen protestanten ook hun plechtige communie ?
- Wat zijn de regels van goed en kwaad bij het protestantisme ?
- Kennen protestanten Allerheiligen en Allerzielen ?
- Wat vinden protestanten van de paus ?
- Kan een protestant ook homo zijn ?
Heeft Jezus zelf de kerk gesticht?
Neen, Jezus heeft de kerk niet gesticht zoals wij die nu kennen. Jezus heeft volgens de evangelieverhalen wel zijn volgelingen er op uit gestuurd om zijn verhaal verder te vertellen. Ook heeft hij ze opdracht gegeven om geregeld samen te komen om ‘het brood te breken’, d.w.z. om samen te eten en te drinken en Hem te gedenken. Van hieruit is de kerk langzaam gegroeid.
Hebben de protestanten dezelfde Bijbel als de rooms-katholieken?
Ja (en neen.)
Ja, want alle Bijbelboeken die de protestanten in hun Bijbel hebben staan (66 stuks), staan ook in de Bijbel die de rooms-katholieke kerk gebruikt. (canonieke boeken) Als de teksten in het Nederlands niet letterlijk overeenkomen, wordt dat veroorzaakt doordat de protestanten en de katholieken verschillende vertalingen gebruiken, verder niet. Trouwens de Nieuwe Bijbelvertaling die begin 21ste eeuw verscheen, is een gezamenlijk project van Protestanten en Katholieken, juist om dit soort vragen te ondervangen.
Neen, want naast die 66 die ze gemeenschappelijk hebben, zijn er in de rooms-katholieke Bijbels nog een aantal extra boeken opgenomen (deutero-canonieke boeken). De lijst vind je op wikipedia. De protestanten kennen die boeken natuurlijk ook wel, maar vinden die niet van hetzelfde niveau als de èchte Bijbelboeken (zij noemen die boeken ook wel Apocriefe boeken). Zij laten die dus meestal weg in hun Bijbeluitgaven. Dit verschil is echter van weinig betekenis.
Waarom bidden protestanten niet tot Maria?
Omdat Maria ‘God’ niet is en ook niet goddelijk, ookal is ze de moeder van Jezus. De Bijbelse boodschap stelt nadrukkelijk dat enkel God aanbeden mag worden. De afwijzing van de aanbidding van Maria betekent echter niet dat wij Maria niet hoogachten. Dat doen de meeste protestanten zeker wel. Dit is helemaal in lijn met de vroeg-christelijke kerk van de eerste eeuwen, die ook nadrukkelijk bepaalde dat Maria wel venerabilis (eerbied-waardig) is maar niet adorabilis (aanbid-waardig). Zie verder ‘voorspraak der heiligen’. De Mariale dogma’s (over de onbevlekte ontvangenis, en haar altijd durend-maagd-zijn en haar ten-hemel-opneming zijn trouwens) van tamelijk recente datum (de laatste pas van 1951).
Hoeveel sacramenten hebben de protestanten en waarom?
Twee, omdat protestanten bij alles wat ze doen altijd zoeken naar een Bijbelse basis. Welnu: In de evangeliën wordt nadrukkelijk aan de volgelingen van Jezus de opdracht gegeven om ‘te dopen’ in zijn naam en om ‘brood en wijn’ tot zijn gedachtenis te gebruiken. Hier vinden de protestanten de legitimatie voor de twee kerkelijke handelingen (doop en tafelviering), die wij sacramenten zijn gaan noemen. Een even duidelijke opdracht uit Jezus’ mond tot het in zijn naam afnemen van de biecht, het confirmeren van dopelingen, het zalven van zieken, de inzegening van het huwelijk en de wijding van priesters hebben de meeste protestantse kerken niet in de Bijbel gevonden. Wat natuurlijk niet betekent dat de protestanten daar perse tegen zijn ofzo. Neen: Zij zien het enkel niet als een sacrament.
Hebben protestanten ook heiligen?
De protestantse kerk gelooft met de kerk van alle eeuwen in de ‘gemeenschap der heiligen’, maar zij verstaat dat niet zo als de roomse kerk dat eeuwenlang heeft gepredikt, nl. in de zin dat er ‘daarboven’ overleden mensen zijn, die door hun extreem vrome en godsdienstige levensloop, het recht hebben om voor ons bij God tussenbeide te komen om bepaalde zaken te regelen (‘voorspraak der heiligen’), laat staan dat de paus hier beneden kan beoordelen of iemand daar dan wel of niet voor in aanmerking zou komen. Dat vinden protestanten over het algemeen een belachelijke gedachte.
Heilig betekent in de Bijbel ook niet zozeer bijzonder vroom, maar door God apart gezet. Zo wordt in de Bijbel gesproken over Israël als een ‘heilig’ volk. Ook de christelijke geloofsgemeenschappen worden door de apostel Paulus aangesproken met ‘heiligen’. Dat betekent dat zij door God ‘apart gezet’ zijn om Hem present te stellen op aarde. Voorbeeldige en inspirerende mensen zijn er gelukkig in overvloed, ook onder de ‘heiligen’. Die houden wij dan ook in ere, maar aanbidden wij zeker niet.
In protestantse kerken zijn geen beelden?
Dat geldt meestal wel voor de kerken, die voortgekomen zijn uit de reformatie van Calvijn, die strenge regels hanteerde bij de hervorming van de liturgie en het kerkinterieur. Hij zei betreffende de eredienst: Alleen datgene wat de Bijbel ons letterlijk oplegt, dat mogen en moeten wij doen. Al de rest moet uit de liturgie en de gebouwen verwijderd worden (orgels, beelden, altaren, schilderijen etc..). Dit was een duidelijk reactie tegen de enorme wildgroei die in de late Middeleeuwen was ontstaan en die een kerkgebouw soms meer deed lijken op een religieuze marktplaats dan een ‘huis van God’. Calvinistische kerken (ook wel hervormde of gereformeerde kerken genoemd, waaruit later zijn voortgekomen de meeste vrije kerken: methodisten, baptisten, evangelische kerken en pinkstergemeenten) zijn dan ook meestal kaal en de liturgie is heel sober.
Luther, de eerste reformator, was hierin veel milder. Hij hanteerde de leus: Alles wat de Bijbel niet expliciet verbiedt, mag blijven. En volgens Luther verbood de Bijbel niet het maken van beelden op zich, maar enkel het aanbidden ervan. Lutherse kerken zijn dan ook rijker versierd dan calvinistische en ook de liturgie is rijker.
Vandaag de dag verdwijnen deze verschillen trouwens spontaan.
Waarom hebben jullie geen Jezus aan het kruis (crucifixen)?
Protestanten zijn tegen het afbeelden van ‘God’ en ‘Jezus’. Omdat vroeger aan de crucifix ook magische kracht werd toegeschreven en het als een uitgesproken rooms symbool werd ervaren, hebben de protestanten zich hier uit ‘protest’ tegen gekeerd. In plaats daarvan kozen zij voor een hugenotenkruis of voor een eenvoudig (leeg) kruis. Sommigen zien daarin trouwens ook een correctie op de fixatie van de roomse kerk op de gekruisigde Christus. Immers het Paasfeest suggereert toch dat het ‘kruis leeg’ is en Christus lééft.
Is de VPKB nu Luthers of Calvinistisch?
De VPKB is een samengaan van de oude Protestantse kerk van België (PKB), de oude Hervormde Kerk van België (HKB) en enkele Gereformeerde kerken in België. Deze drie waren allemaal op het calvinisme geöriënteerd, zij het de één wat nadrukkelijker dan de andere.
Lang geleden is de onafhankelijke kerk van de methodisten al in de PKB opgegaan.
Sinds kort hebben enkele evangelisch-lutherse kerken een partnerschap met de VPKB gesloten. Ook zijn enige Duitstalige gemeenten lid van de VPKB (in de Oostkantons) en is de officiële Duitstalige gemeente voor de regio Antwerpen-Brabant-Limburg nauw met de VPKB verbonden. Dus je kunt wel stellen dat de VPKB beide bloedgroepen in zich heeft. Qua kerkstructuur neigt de VPKB dus naar het calvinistische model, maar met een aantal gemeenten heeft zij ook heel wat Lutherse trekken in huis
Doen protestanten ook hun plechtige communie?
Nee en ja.
Nee, want de plechtige communie hoort bij het vormsel en het vormsel is een sacrament, dat de protestanten niet kennen. Er is dan ook geen ritueel rond het 12de levensjaar. Wel krijgen de meeste protestantse kinderen dan een Bijbel (hun eigen Bijbel) en gaan ze van dan af naar de ‘catechese’ om geloofsonderricht te krijgen. Als ze – tegen hun 17de, 18de jaar, voldoende kennis hebben van waar het in de Bijbel en de kerk nou eigenlijk om gaat, dan worden ze gevraagd ‘belijdenis van hun geloof te doen’ te doen. In een zondagse eredienst (vaak rond Pasen) spreken zij dan voor de verzamelde geloofsgemeenschap uit, dat zij in ‘God geloven’ en ‘lid willen worden van de kerk’. Vroeger mocht men ook pas voor het eerst aan het Heilig Avondmaal deelnemen als men z’n geloofsbelijdenis gedaan had. In veel protestantse kerken is deze koppeling opgeheven.
Zo bezien, lijkt het toch wel weer een beetje op het vormsel, maar dan later (op de grens van de volwassenheid). Vandaar neen en ja. Trouwens: De protestantse kerken van de Lutherse traditie hebben een soort tussenvorm: de confirmatie, wat hetzelfde woord is als het Franse woord voor vormsel (confirmation).
Wat zijn de regels van goed en kwaad bij het protestantisme.
De vraag is heel makkelijk en heel moeilijk te beantwoorden:
Heel makkelijk, want de protestantse kerk baseert zich ook voor de vragen van goed en kwaad op de Bijbel. En de 10 geboden (te vinden in Exodus 20 en Deuteronomium 5) zijn heel duidelijk: Geen andere goden, niet altijd en alleen maar werken, je ouders respecteren, niet doodslaan, niet echtbreken, niet stelen etc.. In het Nieuwe Testament lezen we de samenvatting van alle geboden: God liefhebben en je naaste liefhebben als jezelf… Dat is dus duidelijk.
Heel makkelijk, zei ik, maar ook heel moeilijk, want je kunt vragen: wat betekent dat dan precies en concreet in dit of dat geval. En dan moet je dus met elkaar gaan praten, goed nadenken, je verstand gebruiken en altijd maar weer kijken. Als ik nu dit doe, of dat …wordt de liefde tot God daarmee gediend, wordt mijn naaste daar beter van. Protestanten vinden dus dat je hierin vooral zèlf goed moet nadenken en zorgvuldig zijn. Een andere ‘gulden regel’ zou kunnen zijn: Bij alles wat ik doe moet ik me laten leiden door het principe dat ik geen schade toebreng aan het leven (Albert Schweitzer).
Kennen protestanten Allerheiligen en Allerzielen?
Nee, want beide feestdagen (die uit de Middeleeuwen dateren) zijn gebaseerd op typisch rooms-katholieke opvattingen omtrent hemel, hel en vagevuur. Zo veronderstelt Allerheiligen dat de ‘heiligen’ voor ons nog een goed woordje zouden kunnen doen (voorspraak). En Allerzielen veronderstelt dat wij nog wat kunnen doen aan het eeuwig lot van onze voorouders. Beide ideeën worden in de protestantse traditie afgewezen. Dit wil overigens niet zeggen, dat protestanten rond die dagen niet ook naar het kerkhof gaan om ‘hun doden’ te gedenken.
Wat vinden protestanten van de paus?
Zoals je weet hebben de protestanten geen paus. Dus eigenlijk hoeven we er geen mening over te hebben. Hij is gewoon de leider van een bevriende groep christenen. Maar door het verleden ligt het nogal gevoelig. De paus heeft vroeger immers de protestanten nogal stevig aangepakt. Drie opvattingen:
1. Voor protestantse die-hards is het instituut waar de ‘paus‘ de exponent van is (de kerk die van top > bottom georganiseerd is) een doorn in het oog en de theologie erachter (de paus zou de opvolger van Petrus zijn, door Jezus aangesteld als hoofd van de kerk, direct onder Christus) godslasterlijk. Deze zelfde groep protestantse die-hards is het echter meestal eens met de paus in zijn micro-ethische standpunten (abortus, euthanasie)…
2. Een grote middenmoot van de protestanten is net als de grote middenmoot van de katholieken (eigenlijk moet je altijd consequent zeggen rooms-katholieken): zij laten de paus (met zijn hof = curie) maar praten en doen gewoon wat zij vinden dat christelijk is en wat kerk moet zijn. Zegt/doet hij iets wat hen bevalt, zijn ze positief. En in het omgekeerde geval negeren ze hem.
3. Een kleine groep protestanten die erg geïnteresseerd is in de wereldwijde opbouw van de kerk (katholiek = op het geheel gericht) en die ook de zichtbare eenheid belangrijk vinden voor de geloofwaardigheid van het evangelie, dromen soms wel eens van een pauselijk ambt als een symbool van de eenheid van alle christenen (een beetje zoals de ceremoniële en symbolische rol van een koning in een parlementaire democratie). Duidelijk is dat zo’n paus natuurlijk wel zijn machtsaanspraken zou moeten laten varen en de andere kerken als volwaardige partnerkerken zou moeten erkennen, wat tot op heden niet het geval is.
Kan een protestant ook homo zijn?
Ja natuurlijk, want de seksuele geaardheid/voorkeur/gerichtheid heeft niets met geloven te maken en wordt daardoor ook niet beïnvloed. Iets anders is of protestanten die geaardheid ook accepteren als goed of normaal. Daarover moet iedereen zijn eigen mening vorming, in eer en geweten. De Bijbel is tegen (maar ja, die heeft nog nooit van gender-issues gehoord…). En zelfs dan: de Bijbel is God niet. Meer hierover lees je hier.
Dick Wursten