Wislawa Szymborska, column (boekbespreking met hoek af)
Goed zijn die tafels in de boekwinkels. Een mens grabbelt er tussen de nieuwigheden, bladert en bekijkt de plaatjes en leest wat eronder staat. In dit geval was een plaatje beslissend voor de koop. Het liet een jongen zien die was gestruikeld en het dienblad met het ontbijt had laten vallen. ‘Om dit te vermijden,’ las ik eronder, ‘dient men met de linkerhand het blad van onderen te steunen, terwijl men met de rechter de rand van het blad vasthoudt.’ Ik voelde me net die duizendpoot die vief rondrende tot hem gevraagd werd met welke poot hij begon te lopen. Kan ik terwijl ik het dienblad met het ontbijt draag harmonieus theorie en praktijk met elkaar verbinden? Als het alleen om het dienblad ging! Het lezen van dit boek maakte me ervan bewust dat ik tot nog toe een groot aantal handelingen heb uitgevoerd alsof ik niet goed wijs ben. Mijn afwasrichting bij de pannen is bijvoorbeeld altijd wisselend geweest. Terwijl je ze ‘van de rechterkant naar de linkerkant toe moet afwassen en niet omgekeerd’. Met strijken ben ik daarentegen wél dicht bij de vereiste norm. Ik verschuif het strijkijzer inderdaad van rechts naar links, helaas niet omdat het zo moet, maar omdat ik linkshandig ben. Het boek bevat een zekere hoeveelheid nuttige aanwijzingen voor onervaren huisvrouwen en al helemaal voor de jeugd, ze uit de zondvloed van vanzelfsprekendheden te vissen is alleen niet makkelijk. Maar ik vermoed dat reizigers uit de kosmos er heel enthousiast over zullen zijn. Voor zulke parachutisten is alles hier echt een nieuwigheid. ‘Elk levend organisme heeft voedsel nodig, waarvan de kwaliteit grote invloed op zijn lichamelijke ontwikkeling uitoefent.’ ‘Een maaltijd bestaat uit een of enige gerechten. Een combinatie van enige gerechten vormt een menu…’ ‘Het najaar is een periode die rijk is aan groenten, vruchten en paddenstoelen…’ ‘Het grootste verbruik van lichtenergie vindt plaats in het najaar…’ ‘Tijdens het gebruik is ondergoed onderhevig aan vervuiling.’ Tot slot moet ik vermelden dat ik dit op blanco papier heb geschreven, waarbij ik de woorden van de linker- naar de rechterkant toe samenstelde. De balpen, gekocht in een kiosk, hield ik in mijn rechterhand tussen mijn wijsvinger en duim. Mijn vrije linkerhand drukte ik zachtjes op het papier, zodat het niet over tafel gleed. Het daglicht, een van de zegeningen van de zonnestraling, drong naar binnen door een beglaasde opening in de wand, raam genoemd.
n.a.v. het boek van Anna Lipińska, Alles over het huishouden, Warschau 1976
De vertaling van de column is afkomstig uit Wislawa Szymborska, Onverplichte lectuur. Amsterdam: Meulenhoff 1998, vertaler: Gerard Rasch.
– Onder deze titel bundelde Szymborska een aantal van haar opstellen over verweesde boeken, d.w.z.: titels die ooit wel in de rubriek ‘ontvangen boeken’ zijn opgedoken, maar die nooit een reviewer hebben gevonden.